| |
|
| In deze
wandeling wordt de geschiedenis van Amsterdam vanaf de Middeleeuwen
tot aan de moderne tijd behandeld. Ze laat u zien hoe een
kleine nederzetting uitgroeide tot een wereldstad. |
 |
|
|
| |
|
De
geschiedenis van de stad begint aan het einde van de 12e eeuw, toen aan
weerszijden van de dam in de Amstel een kleine nederzetting ontstond.
Rond 1340 kreeg de nederzetting een verdedigingswal, met aan de
buitenzijde een gracht; de Nieuwe- en Oudezijds Voorburgwal. Dit was het
begin van het latere halve maan- vormige grachtenstelsel. De stad
groeide uit tot een levendige Middeleeuwse stad met markten, loslopend
vee, priesters, lawaai en stank.
Op 15 maart 1345 vond er in de stad een wonder plaatst.
Door dit 'Mirakel van Amsterdam’ werd de stad een waar pelgrimsoord.
Duizenden pelgrims gingen over de Heilige weg, die liep van het dorp
Sloten tot aan het huis in de Kalverstraat waar het wonder gebeurd was.
Het laatste deel van deze Heilige Weg, het deel tussen de Kalverstraat
en het Koningsplein, draagt nog steeds die naam. |
In tegenstelling tot vroeger trekken er nu vooral mensen van winkel naar winkel.
Slechts een klein aantal gebouwen uit de Middeleeuwen
heeft de tand des tijds doorstaan. Een van de hoogtepunten van de
Middeleeuwse architectuur is de Oude Kerk die u hierboven ziet
afgebeeld. Het is een voorbeeld van de Hollandse Baksteengothiek. De
Jeruzalemkapel van de kerk, die werd gebouwd rond 1540, is een van de
vroegste voorbeelden van de Renaissance in de Nederlanden.Deze wandeling
is het fascinerende verhaal van de stad Amsterdam. Een stad die ooit
begon als een klein gehucht in een sompig gebied aan de monding van de
Amstel, maar die in de 17de eeuw uitgegroeide tot het economisch centrum
van Europa en die tot op de dag van vandaag ontelbare reizigers trekt,
op zoek naar cultuur en vermaak |
 |
| |
|
| In
middeleeuwen was Amsterdam een voorbeeldige katholieke stad. Mensen
geloofden in Christus, Maria en wonderen, men vreesde de duivel en
heksen werden niet zelden op de Dam verbrand. In de 16de eeuw kwam het
katholicisme echter in moeilijk vaarwater. Critici protesteerden
steeds openlijker tegen alle misstanden in de kerk. Deze protestanten
kregen in Nederland een grote aanhang. In de ogen van de Spaanse
koning was het katholicisme echter het enige ware christendom en moest
de ketterij van die tijd met wortel en tak worden uitgeroeid. Vele
Nederlanden belandden dan ook op de brandstapel, werden onthoofd, in
rivieren verdronken of levend begraven. Het harde optreden van de
Spaanse koning leidde tot veel weerstand en was een van de reden voor de
Nederlandse Opstand die in de jaren '60 van de 16de eeuw uitbrak. In
1566 kwam tijdens de beeldenstorm de onvrede tot een climax. |
Bij
de beeldenstorm in de Oude Kerk op 23 augustus 1566 vernielde een
uitzinnige menigte talloze beelden, schilderijen en altaren. Een groot
aantal middeleeuwse kunstwerken ging daarbij verloren. In Amsterdam
werd de volksopstand met harde hand onderdrukt. In de jaren die
volgden bleef Amsterdam in tegenstelling tot veel andere steden de
Spaanse koning trouw. Het was pas in 1578 dat de stad zich aansloot bij
de opstand. Bij deze Alteratie stapte de stad als het ware vanuit de
middeleeuwen in een nieuwe tijd. De opstand zou voor Amsterdam
uiteindelijk leiden tot de Gouden Eeuw. In deze Gouden Eeuw was het
calvinisme een soort staatsgodsdienst. In de stad verrees een aantal
imposante calvinistische kerken. De Zuiderkerk, waarvan de toren
precies op de as van de Groenburgwal is geplaatst, is daarvan een van
de mooiste. |
 |
| |
|
| In de Gouden Eeuw ontwikkelde Amsterdam
zich tot het economisch centrum van Europa. De stad groeide
spectaculair van 50.000 inwoners in 1600 naar meer dan 200.000 in 1700.
Het meest indrukwekkende monument dat in de Gouden Eeuw werd gebouwd
was het Amsterdamse stadhuis, het huidige Koninklijk Paleis. Het
stadhuis was niet alleen het grootste en duurste gebouw van Amsterdam,
maar van heel Nederland. Het was tevens een van de grootste gebouwen
in Europa en werd door tijdgenoten dan ook uitgeroepen tot het Achtste
Wereldwonder. In alles drukt het stadhuis de macht van de
koopmansstad Amsterdam uit. Kosten nog moeite werden gespaard om
bezoekers onder de indruk te brengen. Het stadhuis is een schepping van
Jacob van Campen. |
De
bouw begon in 1648 en reeds in 1655 kon het stadhuis worden ingewijd.
Van Campen ontwierp het stadhuis in classicistische stijl. In het
gebouw komt de klassieke oudheid opnieuw tot leven. De zalen en
galerijen zijn gevuld met beelden en schilderingen van Romeinse goden
en politiek leiders. Amsterdam werd in de 17de eeuw dan ook gezien als
een nieuw Rome. De burgermeesters bestuurden de stad als de Romeinse
consuls hun Republiek. Amsterdam was de nieuwe caput mundi,
ofwel het centrum van de wereld. Aan de achterzijde van het paleis
staat een imposante sculptuur van de titaan Atlas. Atlas draagt het
universum op zijn schouders. Misschien gaat de symboliek van het
stadhuis nog wel iets verder; Amsterdam is niet alleen het centrum van
de wereld, maar het fundament van het hele universum. |
 |
| |
|
| Aan
alles komt een einde en dus ook aan de Amsterdamse Gouden Eeuw. Reeds
in de laatste decennia van de 17de eeuw werden de eerste tekenen van
een economisch verval zichtbaar. In de loop van de 18de eeuw nam de
economische recessie steeds grotere vormen aan. De economische
achteruitgang trof aanvankelijk vooral de lagere klassen van de
bevolking. De regenten verdienden namelijk nog kapitalen met het
uitlenen van hun familiefortuin. De 18de eeuw was voor hun dan ook een
Zilveren Eeuw. De grachtenpanden aan de Heren- en Keizersgracht
werden door toonaangevende architecten verbouwd en kosten nog moeite
werden gespaard voor de inrichting. |
Het
absolute dieptepunt in de geschiedenis van Amsterdam is de vroege 19de
eeuw. Van de voorspoed uit het verleden was toen weinig meer over. Het
was pas vanaf het midden van de 19de eeuw dat de economie weer
aantrok en de stad begon aan een periode die we ook wel de Tweede
Gouden Eeuw noemen. De haven van Amsterdam ontwikkelde zich tot een
van de belangrijkste havens van Europa. De stad werd eindelijk in de
vaart der volkeren meegetrokken. Grote nieuwbouwprojecten, zoals het
Rijksmuseum, maakten aan een ieder duidelijk dat een nieuwe tijd was
aangebroken. |
 |
